Efekt Kalendarza Czyli Anomalie Na Giełdach

Anomalia w świecie niezwiązanym z inwestowaniem polegają na wystąpieniu dziwnego lub niezwykłego zdarzenia. Na rynkach finansowych anomalie dotyczą sytuacji, w których papier wartościowy lub grupa papierów wartościowych zachowuje się w sposób sprzeczny z koncepcją rynków efektywnych, gdzie ceny papierów odzwierciedlają wszystkie informacje dostępne w danym momencie.

Ze względu na ciągłe pojawianie się i szybkie rozpowszechnianie nowych informacji, czasami trudno osiągnąć, a jeszcze trudniej utrzymać efektywność na tym rynku. Istnieje wiele anomalii. Niektóre pojawiają się raz i znikają, podczas gdy inne są stale obserwowane.

Co to jest efekt kalendarza?

Efekt kalendarza odnosi się do zmian w cenach rynkowych lub indeksie spowodowanych tym, że poszczególne dni, miesiące lub pory roku wiążą się z rynkowymi cenami aktywów. Istnieje zbiór teorii, które stwierdzają, że niektóre dni, miesiące i pory roku mają znaczący związek z cenami towarów, a związek ten wskazuje na dobry lub zły czas na inwestowanie. Do popularnych teorii związanych z efektem kalendarzowym należą: efekt października, efekt stycznia, efekt poniedziałku. Efekt kalendarza pokazuje widoczne zachowania na giełdzie ze względu na ich związek z określonymi okresami.

Jak działa efekt kalendarza?

Dowody dostarczane przez teorie efektu kalendarza nie są całkowicie wiarygodne, choć niektóre z nich mają poparcie statystyczne. Inwestorzy na giełdzie wiedzą, czy jest to dobry, czy zły czas na inwestycje dzięki dowodom dostarczanym przez te teorie. Na przykład efekt października, który jest jedną z najbardziej popularnych teorii efektu kalendarza, utrzymuje, że największe krachy na giełdzie zdarzają się w październiku. Na poparcie tego stanowiska przytacza się dowody i zapisy historyczne. Na przykład załamania rynku w 1929 i 1987 roku miały miejsce w październiku. Nie ma jednak żadnych dowodów, które potwierdzałyby to stanowisko.

Czy ktoś może zyskać na takim dziwnym zachowaniu?

Przyjrzymy się kilku popularnym, powtarzającym się anomaliom i sprawdzimy, czy próba ich wykorzystania może być opłacalna.

Efekty kalendarza – przykłady

Anomalie, które są związane z konkretnym terminem nazywamy efektami kalendarza. Niektóre z najbardziej popularnych to efekt weekendu, efekt przełomu miesięcy, efekt przełomu lat czy efekt stycznia.

• Efekt weekendu: Efekt weekendu opisuje tendencję do spadku cen akcji w poniedziałki co oznacza, że ceny zamknięcia w poniedziałek są niższe niż ceny zamknięcia w poprzedni piątek. Od 1950 do 2010 roku stopy zwrotu w poniedziałki dla indeksu S&P 500 były konsekwentnie niższe niż w każdy inny dzień tygodnia. W rzeczywistości poniedziałek był jedynym dniem tygodnia, w którym średnia stopa zwrotu była ujemna
• Efekt przełomu miesiąca: Efekt ten odnosi się do tendencji do wzrostu cen akcji w ostatnim dniu handlowym miesiąca i w pierwszych trzech dniach następnego miesiąca.
• Efekt przełomu roku: Efekt ten opisuje wzorzec zwiększonego wolumenu i wyższych cen akcji w ostatnim tygodniu grudnia i pierwszych dwóch tygodniach stycznia.
• Efekt stycznia: Wśród rynkowego optymizmu przełomu roku jest jedna klasa papierów wartościowych, która konsekwentnie przewyższa pozostałe. Akcje małych spółek osiągają lepsze wyniki niż rynek i inne klasy aktywów w ciągu pierwszych dwóch do trzech tygodni stycznia. Zjawisko to nazywane jest efektem stycznia. Czasami efekt przełomu roku i efekt stycznia mogą być traktowane jako ten sam trend, ponieważ znaczna część efektu stycznia może być przypisana zwrotom akcji małych spółek.

Skąd bierze się efekt kalendarza na rynku akcji?

O co więc chodzi z poniedziałkami? Dlaczego dni przełomu są lepsze od innych dni? Żartobliwie sugeruje się, że ludzie są szczęśliwsi w weekendy i mniej szczęśliwi, kiedy wracają do pracy w poniedziałki, ale nie ma żadnego powszechnie akceptowanego powodu ujemnych poniedziałkowych zwrotów.

Niestety, tak jest w przypadku wielu anomalii kalendarzowych – efekt stycznia może mieć największe uzasadnienie. Często przypisuje się go zmianie kalendarza podatkowego. Inwestorzy wyprzedają akcje pod koniec roku, by spieniężyć zyski i sprzedają te tracące na wartości, by zrównoważyć je dla celów podatkowych. Gdy zaczyna się nowy rok, następuje powrót na rynek, a szczególnie na rynek akcji o małej kapitalizacji.

Komunikaty związane ze spółkami

Nie wszystkie anomalie są związane z porą tygodnia, miesiąca czy roku. Niektóre z nich są powiązane z informacjami dotyczącymi splitów akcji, zysków oraz fuzji i przejęć.

• Efekt Splitu akcji: Podziały akcji zwiększają liczbę akcji w obrocie i zmniejszają wartość każdej akcji w obrocie. Ich efekt netto na kapitalizację rynkową spółki jest zerowy. Jednak przed i po ogłoszeniu przez firmę podziału akcji cena akcji zwykle wzrasta. Wzrost ceny jest znany jako efekt podziału akcji. Wiele spółek ogłasza split akcji, kiedy ich cena wzrosła do poziomu, który może być zbyt drogi dla przeciętnego inwestora. W związku z tym podział akcji jest często postrzegany przez inwestorów jako sygnał, że akcje spółki będą dalej rosły. Dowody empiryczne sugerują, że sygnał ten jest prawidłowy.
• Krótkoterminowa fluktuacja cen: Po ogłoszeniu komunikatu ceny akcji reagują i często kontynuują ruch w tym samym kierunku. Na przykład jeśli ogłoszone zostaną pozytywne wyniki finansowe, cena akcji może natychmiast wzrosnąć. Krótkoterminowy trend cenowy występuje wtedy, gdy ruchy cen akcji związane z ogłoszeniem utrzymują się jeszcze długo po ogłoszeniu. Krótkoterminowa zmiana cen występuje, ponieważ informacja może nie być od razu odzwierciedlona w cenie akcji.
• Arbitraż w przypadku fuzji: Kiedy firmy ogłaszają fuzję lub przejęcie, wartość firmy przejmowanej ma tendencję do wzrostu, podczas gdy wartość firmy kupującej ma tendencję do spadku. Arbitraż fuzji wykorzystuje potencjalny błąd w wycenie po ogłoszeniu fuzji lub przejęciu spółki. Oferta złożona za przejęcie może nie być dokładnym odzwierciedleniem wewnętrznej wartości przejmowanej firmy, co stanowi anomalię rynkową, którą arbitrażyści starają się wykorzystać. Celem arbitrażystów jest wykorzystanie faktu, że oferenci zazwyczaj oferują wyższe stawki za zakup przejmowanych firm.

Przesądy giełdowe

Oprócz anomalii istnieją pewne sygnały pozarynkowe, które według niektórych osób dokładnie wskazują kierunek rozwoju rynku. Oto krótka lista przesądów:

• Wskaźnik Super Bowl: Przesąd mówi, że kiedy mecz wygra drużyna należąca do starej American Football League, rynek zakończy ten rok na minusie. Kiedy wygra drużyna ze starej National Football League, notowania będą wyższe. Choć może się to wydawać głupie, wskaźnik Super Bowl był poprawny przez ponad 80% czasu w ciągu 40 lat.
• Wskaźnik długości spódnicy: Rynek rośnie i spada wraz z długością sukienek w danym sezonie. Czasami wskaźnik ten jest określany jako teoria „gołych kolan i byczego rynku”. Wskaźnik długości spódnicy okazał się trafny w 1987 roku, kiedy projektanci przestawili się ze spódniczek mini na spódnice do ziemi tuż przed załamaniem rynku. Podobna zmiana miała miejsce w 1929 roku, lecz wiele osób dyskutuje o tym, co było pierwsze – krach czy zmiany w modzie.
• Wskaźnik Aspiryny: Ceny akcji i produkcja aspiryny są odwrotnie powiązane z globalnym rynkiem. Wskaźnik ten sugeruje, że kiedy rynek rośnie, mniej ludzi potrzebuje aspiryny, by leczyć wywołane przez rynek bóle głowy. Niższa sprzedaż aspiryny powinna wskazywać na rosnący poziom rynku.

Dlaczego efekt kalendarza się utrzymuje?

Efekty te nazywane są anomaliami nie bez powodu: nie powinny występować i zdecydowanie nie powinny się utrzymywać. Nikt nie wie dokładnie dlaczego się zdarzają. Ludzie proponują kilka różnych teorii, ale wiele nie ma jednoznacznego wytłumaczenia. Wydaje się, że w ich przypadku również mamy do czynienia ze scenariuszem typu „kura albo jajko”, czyli co było pierwsze.

Zarabianie na wykorzystaniu efektów kalendarza

Trudno oczekiwać, by ktokolwiek mógł czerpać stałe zyski z wykorzystywania anomalii. Pierwszy problem polega na tym, że historia musi się powtarzać. Po drugie, nawet gdyby anomalie powtarzały się jak w zegarku, to po uwzględnieniu kosztów transakcyjnych i podatków zyski mogłyby się zmniejszyć lub zniknąć. Wreszcie, wszelkie zyski będą musiały być skorygowane o ryzyko, aby określić czy handel na anomalii pozwolił inwestorowi pokonać rynek.

Wniosek

Anomalie odzwierciedlają nieefektywność rynków. Niektóre anomalie pojawiają się raz i znikają, podczas gdy inne występują wielokrotnie. Historia nie jest wyznacznikiem przyszłych wyników, więc nie oczekuj, że każdy poniedziałek będzie fatalny, a każdy styczeń świetny. Będą też dni, które „udowodnią”, że te anomalie są prawdziwe.