Dlaczego Dolar Jest Światową Walutą? Kluczowe Powody i Znaczenie

Globalna waluta to waluta akceptowana w handlu na całym świecie. Niektóre z walut światowych są akceptowane dla większości transakcji międzynarodowych. Najbardziej popularne są: dolar amerykański, euro i jen. Inna nazwa globalnej waluty to waluta rezerwowa.

Według Międzynarodowego Funduszu Walutowego najbardziej popularny jest dolar amerykański. W 2023 roku stanowi ponad 60% wszystkich znanych rezerw walutowych banku centralnego. To czyni ją de facto walutą globalną, choć nie posiada oficjalnego tytułu.

Następną co do wielkości walutą rezerwową jest Euro. Stanowi 20% znanych rezerw walutowych banku centralnego. Kryzys w strefie euro zniweczył szansę, że euro stanie się walutą światową. Ujawnił problemy unii walutowej, którą kierują oddzielne podmioty polityczne.

• Przeczytaj koniecznie o zabawnych i potocznych nazwach walut: Wszystkie Nazwy Potoczne Walut i Par Walutowych

Dolar Amerykański i Jego Status Światowej Waluty Rezerwowej

Względna siła gospodarki amerykańskiej wspiera wartość dolara. Jest to powód dla którego dolar jest najpotężniejszą walutą. Około 580 miliardów dolarów w banknotach amerykańskich jest używanych poza granicami kraju. To 65% wszystkich dolarów. Obejmuje bowiem 75% banknotów 100 dolarowych, 55% banknotów 50 dolarowych i 60% banknotów 20 dolarowych.

Większość z tych banknotów znajduje się w krajach byłego Związku Radzieckiego i w Ameryce Łacińskiej. Są one często używane jako twarda waluta w codziennych transakcjach.

Gotówka jest tylko jednym ze wskaźników roli dolara jako waluty światowej. Ponad jedna trzecia światowego produktu krajowego brutto pochodzi z krajów, które łączą swoje waluty z dolarem.

Obejmuje to siedem krajów, które przyjęły dolara amerykańskiego jako własną walutę. Kolejne 89 krajów utrzymuje swoją walutę w ścisłym handlu w stosunku do dolara.

Na Świecie Handluje Się Głównie Dolarem

Na rynku walutowym obowiązują zasady dolarowe. Około 90% handlu na rynku Forex dotyczy dolara amerykańskiego. Dolar jest tylko jedną ze 185 walut świata według listy Międzynarodowej Organizacji Normalizacyjnej (International Standards Organization List), ale większość z tych walut jest używana tylko w ich własnych krajach.

Teoretycznie rzecz biorąc każda z nich mogłaby zastąpić dolara jako walutę światową, ale nie zastąpi ponieważ nie są one tak powszechnie używane. Poniższy wykres przedstawia rozkład 10 najczęściej wymienianych walut w 2023 roku.

Prawie 40% długu światowego jest denominowane w dolarach. W rezultacie banki zagraniczne potrzebują wielu dolarów do prowadzenia działalności komercyjnej. Stało się to widoczne podczas kryzysu finansowego w 2008 roku. Banki nieamerykańskie miały 27 bilionów dolarów w zobowiązaniach międzynarodowych denominowanych w walutach obcych.

Z tego 18 bilionów dolarów było w dolarach amerykańskich. W rezultacie Rezerwa Federalna USA musiała zwiększyć linię swapów dolarowych. To był jedyny sposób, aby uchronić banki światowe przed wyczerpaniem się dolara.

• Przeczytaj również ten artykuł, z którego dowiesz się, że dolar to jedna z najważniejszych walut w parach walutowych: Pary Walutowe – Jak Czytać i Interpretować Informacje Na Rynku?

Kryzys Finansowy a Dolar Amerykański

Kryzys finansowy sprawił, że dolar stał się jeszcze bardziej rozpowszechniony. W 2017 r. banki Japonii, Niemiec, Francji i Wielkiej Brytanii posiadały więcej zobowiązań denominowanych w dolarach niż we własnych walutach.

Ponadto przepisy bankowe uchwalone w celu zapobieżenia kolejnemu kryzysowi sprawiły, że dolary stały się rzadkością, a Rezerwa Federalna zwiększyła stopę funduszy federalnych. Zmniejsza to podaż pieniądza powodując, że pożyczki w dolarach są droższe.

Potęga dolara jest powodem, dla którego rządy są skłonne utrzymywać dolara w swoich rezerwach walutowych. Rządy pozyskują waluty z transakcji międzynarodowych. Otrzymują je również od krajowych przedsiębiorstw i turystów, którzy wymieniają je na waluty lokalne.

Niektóre rządy inwestują swoje rezerwy w waluty obce. Chiny i Japonia celowo kupują waluty swoich głównych partnerów eksportowych. Stany Zjednoczone są największym partnerem eksportowym obu krajów. Starają się utrzymać swoje waluty na niższym poziomie, aby ich eksport był konkurencyjny cenowo.

Droga Dolara Do Światowej Waluty

Pierwszymi papierowymi banknotami w Stanach Zjednoczonych były tak zwane dolary kontynentalne, które zostały wyemitowane wkrótce po rozpoczęciu amerykańskiej wojny o niepodległość. Ich cel był prosty – zapewnić finansowanie walki z brytyjskimi rządami. Życie dolarów kontynentalnych było jednak krótkie. Waluta przestała istnieć na początku lat osiemdziesiątych XIX wieku, kiedy to implodowała z powodu skrajnej hiperinflacji.

• Aby dowiedzieć się więcej o inflacji, przeczytaj ten artykuł: Jak Uciec Przed Inflacją w Portfelu Inwestycyjnym?

Przez ponad sto lat później Stany Zjednoczone były pogrążone w monetarnym chaosie. W XIX i XX wieku w Stanach Zjednoczonych nie było jednej krajowej waluty papierowej, ale każda instytucja finansowa używała własnych banknotów, nad których dystrybucją miała pełną kontrolę.

Wiązało się to oczywiście z wieloma problemami, ponieważ gospodarka USA zależała wyłącznie od kondycji poszczególnych prywatnych banków, które emitowały banknoty w ramach tego systemu.

W 1863 i 1864 roku niektóre z tych problemów zostały rozwiązane przez National Banking Act, który ustanowił sieć banków krajowych z uprawnieniami do emisji standardowych banknotów powiązanych z obligacjami rządu USA.

Początek XX wieku przyniósł jednak nowy kryzys, którego konsekwencje doprowadziły do uchwalenia Ustawy o Rezerwie Federalnej w 1913 roku, która ustanowiła dwanaście Banków Rezerwy Federalnej w USA. Dopiero od tego czasu Stany Zjednoczone mają jeden, powszechnie obowiązujący banknot.

Żaden z tych faktów nie wyjaśnia jednak, dlaczego dolar amerykański stał się najpopularniejszą walutą na świecie i dlaczego jest uważany zarówno przez inwestorów, jak i konsumentów za prawdopodobnie najbezpieczniejszą przystań (nie tylko) na rynku walutowym.

Dlaczego Zatem Dolar Jest Walutą Globalną?

Umowa z Bretton Woods z 1944 r. dała początek obecnej pozycji dolara. Przedtem większość krajów znajdowała się w standardzie złota. Ich rządy obiecały, że na żądanie wymienią swoje waluty za ich równowartość w złocie. Kraje rozwinięte spotkały się w Bretton Woods, New Hampshire by ustalić kurs wymiany wszystkich walut w stosunku do dolara amerykańskiego.

W tym czasie Stany Zjednoczone posiadały największe rezerwy złota. Porozumienie to umożliwiło innym krajom wspieranie swoich walut za pomocą dolarów, a nie złota.

Na początku lat 70. kraje zaczęły domagać się złota za posiadane przez siebie dolary. Musiały walczyć z inflacją. Zamiast pozwolić, aby Fort Knox został pozbawiony wszystkich swoich rezerw, prezydent Nixon dokonał oddzielenia dolara od złota.

Do tego czasu dolar stał się już dominującą walutą rezerwową świata. Jednak uwolnienie dolara od jego wartości w złocie spowodowało stagflację. Jest to połączenie inflacji i stagnacji wzrostu.

Świat Bez Standardu Złota

Pierwsze tygodnie po zakończeniu systemu z Bretton Woods nie były łatwe dla Stanów Zjednoczonych. Obawiając się nadejścia wysokiej inflacji, dolar wahał się w obu kierunkach. Był to jeden z powodów, dla których w grudniu 1971 r. podpisano tak zwane Porozumienie Smithsona, które ponownie ustaliło kursy wymiany wielu europejskich walut na dolara, jednocześnie dewaluując samego dolara do jednej trzydziestej ósmej uncji złota.

Jednak ciągły wzrost cen spowodował, że porozumienie, które Nixon opisał przy jego podpisaniu jako „największe porozumienie monetarne w historii ludzkości”, zawaliło się jak domek z kart w niecałe dwa lata.

Nie zmieniło to jednak roli dolara amerykańskiego w światowej gospodarce. Coraz więcej międzynarodowych transakcji zawieranych jest w dolarach amerykańskich, a dolar pozostaje najpopularniejszą walutą rezerwową na świecie.

Istnieje kilka teorii wyjaśniających utrzymującą się popularność dolara amerykańskiego. Według jednej z nich za wszystkim stoi wielkość amerykańskiej gospodarki, podczas gdy inna mówi, że jest to jedynie bezwładność, z której świat wciąż nie otrząsnął się po dwóch wojnach światowych.

Pewne jest to, że inwestorzy ufają dolarowi bezgranicznie i nie przyznają, że na świecie istnieje bezpieczniejsza waluta. Po Wielkim Kryzysie, zaufania do amerykańskich banknotów nie zachwiał kryzys finansowy z 2008 roku, który został opisany jako drugi najgorszy kryzys gospodarczy we współczesnej historii, ani masowe luzowanie ilościowe, które „tak się złożyło”, że przyniosło rynkom prawie 4 biliony dolarów.

Konkurencją Dla Dolara był Funt

Przez długi czas czołowe miejsce w rankingu najpopularniejszych walut należało do funta szterlinga, czyli funta brytyjskiego. Oprócz politycznego i militarnego znaczenia Wielkiej Brytanii, na jej korzyść działał fakt, że opierała się ona na standardzie złota, czyli była w pełni zabezpieczona złotem. Stany Zjednoczone przystąpiły do standardu złota dopiero w 1873 roku.

Jednak druga połowa XIX wieku, kiedy to wielkość gospodarki USA wyprzedziła gospodarkę Wielkiej Brytanii, również nie przyniosła większych zmian. Funt pozostał walutą rezerwową numer jeden i podobnie było w kolejnych latach.

Dopiero wraz z nadejściem I wojny światowej funt zaczął się poruszać. W tym czasie zdecydowana większość krajów zaangażowanych w wojnę zrezygnowała ze standardu złota, ponieważ był to jedyny sposób na zebranie pieniędzy na nową broń, sprzęt i żołnierzy. Wielka Brytania była godnym uwagi wyjątkiem, zachowując standard złota nawet w tym czasie.

Jednak to I wojna światowa ostatecznie przechyliła szalę na korzyść Stanów Zjednoczonych. Ameryka przystąpiła do walki dopiero w 1917 roku, co oznaczało, że miała znacznie więcej wolnych środków niż kraje starego kontynentu. Podczas wojny Wielka Brytania zmieniła się nawet z głównego wierzyciela w głównego dłużnika.

Kraje takie jak Kanada, Chile, Argentyna i Szwajcaria przestały pożyczać od Wielkiej Brytanii i zaczęły sprzedawać obligacje denominowane w dolarach amerykańskich, aby pozyskać pieniądze od amerykańskich inwestorów. Dolar ostatecznie przeskoczył funta w 1915 r., kiedy to udzielono ogromnej pożyczki anglo-francuskiej w celu dalszego finansowania działań wojennych.

„Zniszczenie” funta zostało następnie zakończone na przełomie lat 1910 i 1920 przez sześcioletni okres bez standardu złota, spowodowany ogromnymi stratami Wielkiej Brytanii w handlu międzynarodowym.

Apel o Jedną Walutę Światową

W marcu 2009 r. Chiny i Rosja wezwały do wprowadzenia nowej globalnej waluty. Zależało im na tym, aby świat stworzył walutę rezerwową, „która jest odłączona od poszczególnych narodów i jest w stanie utrzymać stabilność w dłuższej perspektywie czasowej usuwając w ten sposób nieodłączne braki spowodowane stosowaniem walut krajowych opartych na kredytach”.

Chiny obawiały się, że trzymane przez nie biliony dolarów byłyby bezwartościowe, gdyby inflacja dolarowa się ustabilizowała. Może się to zdarzyć w wyniku zwiększenia wydatków USA na deficyt i drukowanie amerykańskich papierów wartościowych w celu wsparcia amerykańskiego długu. Chiny wezwały Międzynarodowy Fundusz Walutowy do opracowania waluty, która zastąpiłaby dolara.

W czwartym kwartale 2016 r. chiński renminbi stał się kolejną walutą rezerwową na świecie. Od pierwszego kwartału 2019 r. światowe banki centralne posiadały według MFW 213 mld USD. Jest to ułamek 6,7 bln USD przechowywanych w dolarach amerykańskich, ale w przyszłości będzie on nadal rósł.

Chiny chcą, aby ich waluta była w pełni sprzedawana na światowych rynkach walutowych. Chciałyby, aby yuan zastąpił dolara jako walutę światową. Aby to uczynić Chiny dokonują reformy swojej gospodarki.

Bibliografia

• https://pl.wikipedia.org/wiki/System_z_Bretton_Woods
• https://pl.wikipedia.org/wiki/Dolar_ameryka%C5%84ski
• https://businessinsider.com.pl/gospodarka/makroekonomia/historia-usd/gqw7dct